Sprawy karne / Ściganie listem gończym
W mediach zdarza się słyszeć, że oskarżony/podejrzany poszukiwany jest „listem gończym”. W niniejszym artykule staram się krótko scharakteryzować na czym polega ta instytucja i w jakich sytuacjach list gończy może znaleźć zastosowanie.
Co to jest list gończy?
List gończy jest jednym z środków przymusu mających zapewniać prawidłowy przebieg i skuteczność postępowania karnego.
Zgodnie z art. 279 kodeksu postępowania karnego "jeżeli oskarżony, w stosunku do którego wydano postanowienie o tymczasowym aresztowaniu, ukrywa się, sąd lub prokurator może wydać postanowienie o poszukiwaniu go listem gończym".
W liście gończym podaje się:
1) sąd lub prokuratora, który wydał postanowienie o poszukiwaniu listem gończym;
2) dane o osobie, które mogą ułatwić jej poszukiwanie, a przede wszystkim personalia, rysopis, znaki szczególne, miejsce zamieszkania i pracy, z dołączeniem w miarę możliwości fotografii poszukiwanego;
3) informację o treści zarzutu postawionego oskarżonemu oraz o postanowieniu o jego tymczasowym aresztowaniu albo o zapadłym wyroku;
4) wezwanie każdego, kto zna miejsce pobytu poszukiwanego, do zawiadomienia o tym najbliższej jednostki Policji, prokuratora lub sądu;
5) ostrzeżenie o odpowiedzialności karnej za ukrywanie poszukiwanego lub dopomaganie mu w ucieczce.
List gończy rozpowszechnia się, zależnie od potrzeby, przez rozesłanie, rozplakatowanie lub opublikowanie, w szczególności za pomocą prasy, radia, telewizji i Internetu.
W liście gończym można także wyznaczyć nagrodę za ujęcie lub przyczynienie się do ujęcia poszukiwanego, a także udzielić zapewnienia o utrzymaniu tajemnicy co do osoby informującej.
W jakich okolicznościach za oskarżonym może zostać wydany list gończy?
Zgodnie z treścią art. 279 par. 1 kodeksu postępowania karnego przesłanki zastosowania listu gończego są dwie, tj.:
-
wydanie postanowienia o tymczasowym aresztowaniu;
-
ukrywanie się podejrzanego/oskarżonego.
Uwaga! W razie ujęcia i zatrzymania osoby ściganej listem gończym należy niezwłocznie doprowadzić ją do sądu, który wydał postanowienie o tymczasowym aresztowaniu, w celu rozstrzygnięcia przez sąd o utrzymaniu, zmianie lub uchyleniu tego środka, chyba że prokurator po przesłuchaniu zatrzymanego zmienił już środek zapobiegawczy lub uchylił tymczasowe aresztowanie.
Czy samo niestawiennictwo na wezwanie może stanowić podstawę wydania listu gończego?
Nie – podstawę do wydania listu gończego stanowi ukrywanie się oskarżonego przed organami wymiaru sprawiedliwości, czyli sytuacja, w której nie można ustalić m-ca pobytu oskarżonego, wielokrotne nieodbieranie przez niego wezwań itp.. W sytuacji samego nieusprawiedliwionego niestawiennictwa na wezwanie organ procesowy może natomiast zastosować zatrzymanie i przymusowe doprowadzenie.
Czy na postanowienie o poszukiwaniu listem gończym przysługuje zażalenie?
Nie, zażalenie na postanowienie o poszukiwaniu listem gończym nie przysługuje. Wypowiadał się w tej sprawie m.in. Sąd Apelacyjny w Krakowie, który w postanowieniu z dnia 17 października 2001 r. wskazał „stosownie do przepisu art. 279 § 1 kpk w zw. z art. 1 § 2 kkw, jeżeli skazany ukrywa się, sąd może także w postępowaniu wykonawczym wydać postanowienie o poszukiwaniu go listem gończym. Przepis ten nie przewiduje możliwości zaskarżenia takiego postanowienia. Nie wynika też taka możliwość z treści art. 459 kpk” (postanowienie SA w Krakowie z dnia 17 października 2001 r. II AKz 414/01).